1. In zijn boek Intimiteit probeerde Jos van Ussel zaliger het hele gebied van de seksualiteit te herdefiniëren. Je komt thuis van je werk, je komt uit de hele wereld, en je komt in de stad waar je woont, en in die stad in de straat waar je woont, en in die straat in het huis waar je woont, en in...
Zondagsdichters
Ergens halverwege de jaren zeventig werd er in Amsterdam een paar jaar achter elkaar een festival van zondagsdichters gehouden. Remco Campert, Simon Carmiggelt en een paar wisselende anderen selecteerden daar dan telkens een poëziebloemlezinkje uit, dat werd uitgegeven door het literair café De...
De avonturen van een gedicht
Het begon met een bevriende zangeres die zelf een tekst geschreven had, een herinnering aan het huis van haar kinderjaren, met de vraag of ik van haar aanzet een liedjestekst kon maken. Nee, eigenlijk kon ik dat niet, het was hààr jeugdherinnering en niet de mijne. Maar van de poging hield ik wel...
De auto en zijn seksualiteit
GREAT AMERICAN DREAM MACHINES. Toeval bestaat niet. Toen ik vanmorgen gauw even om de hoek ging tanken, stond er voor mij een ouwe, zo op het oog tien meter lange ceremonie-wagen rustig voor zich uit benzine to slikken. Hij was daar zeker nog een kwartier mee doorgegaan als de eigenaar niet had...
Over de troost van pessimisme
Toen ik ooit lesgaf, poëzie, aan jongens die daar helemaal niet om gevraagd hadden, was de eerste vraag: moeten we dat kennen voor het examen? Nee, voor het leven, zei ik. En de tweede vraag was: waartoe dient dat dan? Ik vond dat een erg domme vraag, en probeerde kwaadaardig te onthouden wie ze...
De grote schoonmaak
Sinds een paar weken weet ik waar ik sta. Ik heb namelijk ter gelegenheid van Kerstmis de grote Times-Wereldatlas cadeau gekregen. Ik sta nergens. Hij ligt al een week open op de Stille Zuidzee. Eilandjes, speldeknopjes, sproeten van de zee. Soms leven er hele gemeenschapjes. De Marquesas-eilanden...
De lichtkever in het jampotje
I. DE VROEGE HANS FAVEREY Laten we beginnen met een quizvraag. Van wie is het volgende gedicht? Oktober, einde van de maand. Een wesp, een late wesp: nog in het wespepak. Lijkt gekomen te zijn om de kamer te komen doorzoeken. Kan ik iets voor u doen, meneer de wesp? mevrouw de wesp? Het lijkt een...
De vierkante centimeter
In de literatuur mag alles, en dat is een groot voordeel. Misschien mag het niet van iedereen, maar zo lang van sommigen de Maigrets van Simenon erbij mogen, ben ik geneigd om als tegenprestatie te vinden dat ook de roman van Kees Ouwens ‘De eenzaamheid door genot’, een volgehouden...
Zomeravond
Zomeravond. We hebben woorden en tijd.Behaaglijk is het om van mening en geslachtte verschillen, waarna alleen nog van geslacht,een verschil van dag en nacht, waarna nacht. Laat je strelen, kom.Ik hou ervan je lichaam te verdelenin van alles twee, zoals ik deze zomerde zee verdeelde toen ik...
An (2)
1971 Verliezen lukte beter: daar heb ik ternauwernoodéén dichtbundel over gedaan. Ik won de Prijs van de Vlaamse Provinciën met jouw dood.Ik herinner me vooral dat ik mijn bril niet vinden kon. Die lag naast de auto op de grond. Eerst vondik hem, het was een nieuwe, dan jou.Dank zij die bril kan ik...
An (1)
1969 Ik her inner me vooral mij. Hoe ik ineens éénvrouw had, in plaats van nu eens deze dan die.En hoe we nu moesten, in plaats van ooit eens zouden,van elkaar houden. Ik zat in de kroeg te vertellen hoe mooi je wel wasen hoe verlegen en toch brutaal, tot vriendinnenzeiden: ga dan thuis maar...
Mamaatje
‘Mamaatje, mamaatje,’ huilt oude vrouw.Nog oudere vrouw ligt op het asfaltin de vorm van twee schoenen, wat verderbril, nog verder gebit, en daarachteraan,zigzag, mamaatje, oog zus, oog zo. Mens is bros, been kraakt als stokbrood,tanden vliegen door de lucht,open mond blijft achter...
Meisje op straat laat ballon los
Meisje op straat laat ballon los.Geef ook mij maar van die wanhoop,van die hemelhoge kleine. En wil jijdan ook zo uit het gezicht verdwijnen? Ik heb jou toch ook maar per ongeluklosgelaten? Tot waar ik niet meer kon komen?Laat mij achterblijven. Heb mij niet meegenomen. Uit “Enkelvoud –...
Het liefste wat ik heb is elf geworden
Het liefste wat ik heb is elf geworden.Feestje. Daarna ging het liefste wat ik hebnaar huis met het liefste wat ik had.Het kleine meisje met het grote.Ik met mezelf. Zo vrolijk. Want het is goed om ooitiets te hebben gehad.Het is beter dan nooitiets te hebben gehad. Uit “Enkelvoud – Het...
Zes jaar heeft ze geleerd wat blijven was
Zes jaar heeft ze geleerd wat blijven was:wat ouders deden, en wat alles dus ging doen:een tafel bij een stoel, nu bij toen.Het meervoud van geluk was: wij. Sindsdien heeft ze geleerd wat enkelvoud is.Zij. Nu weer half van jou, morgen half van mij. Toen ze acht was was ze tien.Eén helft van haar...
Ze heeft alles om te zoenen
Ze heeft alles om te zoenen, twee armen voor rond mijn halsen aan het uiteinde daarvan zichzelf om te draaien en te keren.Ze heeft twintig vragen en slechts twee ogen.Die doen wat een vraagteken doet met een zin, haar moeder met nieuwe kleren. Koketteren,dan zal het wel mogen.Of ze bij me slapen...
‘Ik hou van jou,’ zei ze
‘Ik hou van jou,’ zei je tussen twee monden vol wafel. Maar niet grappig; ook helemaal niet raar.Een bal die je met alle ervaring van je drie jaarvriendelijk naar mij toe rolde over tafel. Ik bloosde haast als de eerste keer.Niet elke dag hoor ik dat zeggen, laat staan menen.En als het...
Glasscherven in de zon
(In memoriam matris) Ik heb maar twee soorten foto’s waarop je lacht:met je kinderen, tot een jaar of acht,en met je kleinkinderen. (De oudste is dertien,en nog niet te brutaal, mogen blijven.) Wat daartussenin gebeurde is te zienop de vijf keurig geëtiketteerde homeopatischeflesjes in je...
Ik zie wat ik heb. Ik heb dat ik zie. (2)
‘Wie zie je het liefst, de poesof mij?’ vraagt ze. En zoent me, niet om mij,maar om haar lippen te proberen. Als ik haar optil, slaat ze haar armenom me heen omdat ze anders valt. Als ik haar neerzet loopt ze wegen ik haar na. Nader is een comparatief die nooiteindigt, zoals vader. Uit...
Ik zie wat ik heb. Ik heb dat ik zie. (1)
Ze kan monter aan komen waggelen als een Limburgseboerin van vier jaar. Ze kan koket streng kijkenals mijn 75-jarige moeder van vier.En als die moeder gestorven is, probeert zezo heel erg wijs te zijn dat haar hoofd erscheef van staat, terwijl ze zegt: ‘als ikdood ben, zal ik heel hard...